گروهی از کوشندگان حقوق بشری ایرانیآمریکایی در گفتگو با خبرگزاری ایرانشهر با اشاره به انتخاب گزینشی 19 تبعه ایرانیتبار زندانی در ایالات متحده آمریکا از سوی وزارت خارجه ایران، برای کسب موافقت مقامات آمریکایی در راستای دسترسی کنسولی به این زندانیان را مصادق بارز تبعیض و رفتار گزینشی دانسته گفتهاند:
«درحالی که شمار زندانیان ایرانی تبار در ایالات متحده آمریکا به مراتب بیش از 19 نفر می باشد، انتخاب گزینشی یک لیست 19 نفره نشان میدهد وزارت خارجه جمهوری اسلامی و در پشت آن نیروهای امنیتی در ایران به دنبال اهداف سیاسی خاصی از ارتباط با این زندانیان بوده و میکوشند تا با هدف ویژهای از ژستهای دفاع از حقوق شهروندان ایرانی تبار سوء استفاده کنند.»
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز گذشته چهارشنبه، ٤ شهریور(٢٦ آگوست) گفته بود که "حدود نوزده ایرانی با ادعای نقض تحریمهای آمریکا در زندانهای آن کشور هستند و یکی از دغدغه های ما وضع این زندانیان است." او مدعی شده بود که جمهوری اسلامی وضعیت این افراد را پیگیری میکند تا بتواند به آنان "دسترسی کنسولی" داشته باشد و افزوده بود: "دفاع از حقوق این ایرانیان از جمله موضوعاتی است که همواره مطالبه کردهایم."
این تقاضای مقامات سیاست خارجی تهران در حالی مطرح شده است که زندانیان آمریکایی ایرانی تبار در ایران از اجازه تماس کنسولی با دفتر حفاظت از منافع آمریکا در ایران(مستقر پر سفارت سوئیس) محروم هستند. امیر حکمتی، سعید عابدینی، امید کوکبی و جیسون رضاییان نمونه بارز شهروندان ایرانیآمریکایی زندانی در ایران هستند. قوه قضاییه ایران بر اساس آنکه ملیت دوم شهروندان ایرانی را به رسمیت نمیشناسد، این افراد را ایرانی تلقی کرده و تماس آنها با دولتهای دیگر را مصداق همکاری با کشورهای خارجی قلمداد کرده و جرم محسوب میکند.
اشاره فعالان حقوق بشر ایرانی ساکن در آمریکا به تعداد زندانیان ایراتی تبار در زندانهای ایالات متحده آمریکا روایتی دردناک از بی اعتنایی مقامات سیاست خارجی جمهوری اسلامی به شهروندان ایرانی در سایر کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا است. با اینکه هرگز آمار جامعی از زندانیان ایرانیتبار در آمریکا منتشر نشده است، اما برخی نهادهای نزدیک به اداره فدرال امنیت داخلی آمریکا، تعداد زندانیان ایرانی تبار را تا چند برابر بیشتر از عدد ذکر شده در گفتههای سخنگوی وزارت خارجه ایران تخمین می زنند.
مدیر فروشگاه شرکت کتاب که بزرگترین مرکز خرید کتابهای فارسی در ایالات متحده آمریکا محسوب میشود در گفتگو با خبرنگار محلی خبرگزاری ایرانشهر در لسآنجلس گفته: «گروهی از زندانیان ایرانی تبار برای گذاران وقت در زندانهای آمریکا به ما سفارش کتاب میدهند که طبیعی است این کتابها باید با اقدامات ویژه برای آنها در زندان ارسال گردد، البته باید یادآور شوم که این افراد طبیعتا همه زندانیان ایرانی تبار نیستند. اما آمارهای ارسال کتاب برای زندانها در ایالات متحده آمریکا از سوی شرکت کتاب نشان میدهد ما برای بیش از سه برابر 19 نفری که جمهوری اسلامی نگران آنهاست، کتاب ارسال میکنیم.»
توجه ویژه مقامات تهران به این نوزده تن که سخنگوی وزارت خارجه ایران از اعلام اسامی آنها امتناع کرده، همچنان که به نگرانی گروههای مدافع حقوق بشر افزوده است، به گمانه زنیهای امنیتی نیز در بین تحلیلگران دامن زدهاست. برخی تحلیلگران این اعلام نظر را علی الرغم انکار وزارت خارجه ایران، آمادگی نهادهای امنیتی برای مبادله زندانیان آمریکایی تبار در ایران با آنها قلمداد کردهاند و برخی دیگر معتقدند این دسترسی کنسولی به دلیل منافعی است که مقامات ایرانی در مشارکت با افراد یاد شده داشتهاند. این گروه از تحلیل گران میگویند اجازه دسترسی کنسولی ایران به این زندانیان به مثابه تحویل آنها به یک بازپرسی اطلاعاتی و امنیتی در خاک آمریکا خواهد بود که هدف آن تامین منافع جمهوری اسلامی است.