عدم موفقیت متفقین در ترور هیتلر

با وجود آن‌که هیتلر یکی از خطرناک‌ترین رهبران قرن بیستم بود، متفقین نتوانستند او را ترور کنند. عملیات‌هایی نظیر «فاکس‌لی» (Operation Foxley) که توسط سازمان اطلاعات بریتانیا طراحی شده بود، هرگز اجرا نشد. همچنین عملیات معروف «والکری» که توسط افسران خود ارتش آلمان طراحی شد، به علت بدشانسی و اشتباهات جزئی ناکام ماند. هیتلر تا آخرین روزهای جنگ در پناهگاه خود زنده ماند و در نهایت با خودکشی به زندگی‌اش پایان داد.

 

دلایل این شکست را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• محدود بودن دسترسی اطلاعاتی متفقین به داخل ساختار قدرت آلمان نازی؛

• حفاظت شدید و وسواس امنیتی پیرامون هیتلر؛

• محدودیت‌های فناورانه در دهه 1940؛

• نگرانی رهبران متفق از پیامدهای سیاسی و نظامی جانشینی هیتلر.

 

موفقیت اسرائیل در حذف مقامات کلیدی جمهوری اسلامی ایران

در مقابل، اسرائیل در دو دهه اخیر، مجموعه‌ای از عملیات‌های موفق را علیه دانشمندان، فرماندهان نظامی و مقامات امنیتی جمهوری اسلامی ایران به اجرا گذاشته است. این اقدامات، از ترور دانشمندان هسته‌ای مانند مسعود علی‌محمدی، مصطفی احمدی‌روشن، فریدون عباسی (زنده ماند ولی در حمله اخیر او نیز کشته شد)، محسن فخری‌زاده گرفته تا فرماندهانی چون قاسم سلیمانی (با همکاری آمریکا)، و سران سپاه قدس در سوریه و لبنان را شامل می‌شود.

موج اخیر حملات، از جمله عملیات گسترده 12 ژوئن 2025 که منجر به کشته شدن همزمان چندین فرمانده و دانشمند ارشد شد، گویای توان بالا و دقت چشمگیر اسرائیل در اجرای ترورهای هدفمند است.

 

دلایل موفقیت اسرائیل را می‌توان چنین برشمرد:

• نفوذ گسترده اطلاعاتی در ساختار نظامی و امنیتی ایران؛

• بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته مانند پهپادهای رادارگریز، سلاح‌های رباتیک، شنود ارتباطی و شناسایی ماهواره‌ای؛

• استفاده از نیروهای بومی یا مزدوران منطقه‌ای از داخل خود سپاه پاسداران و افراد بسیج 

• ضعف ساختاری و هماهنگی در پدافند و امنیت داخلی ایران؛

• تمرکز راهبردی و سیاسی اسرائیل بر حذف تهدیدات پیش از وقوع.

 

تفاوت‌های کلیدی میان دو تجربه

 

محور مقایسه                                                 متفقین (دهه 1940)                                       اسرائیل (قرن 21)

فناوری:                                محدود به بمب، اسلحه و اطلاعات انسانی            پهپاد، سلاح رباتیک، شنود، ردیابی ماهواره‌ای

اطلاعات داخلی:                  بسیار محدود                                                           عمیق، مستمر و چندلایه

هدف اصلی:                        رهبر فوق‌محافظت‌شده                                            مقامات متعدد در مکان‌های قابل دسترس‌تر

نتیجه عملیات‌:                     شکست کامل                                                         موفقیت مکرر و پرهزینه برای جمهوری اسلامی

 

 

نتیجه‌گیری

تجربه متفقین در ترور هیتلر نمونه‌ای از ناکامی کلاسیک در ترور سیاسی است که ناشی از محدودیت اطلاعات، ضعف فناوری و ملاحظات سیاسی بود. در مقابل، تجربه اسرائیل در حذف مقامات جمهوری اسلامی، نشان از بلوغ یک راهبرد ترکیبی اطلاعاتی، عملیاتی و فناورانه دارد که توانسته تهدیدهای احتمالی را در مرحله شکل‌گیری متوقف کند.

از این منظر، عملیات‌های اسرائیل نه‌تنها موفقیت‌های تاکتیکی بوده‌اند، بلکه به‌عنوان ابزاری روانی برای تضعیف اعتماد به ساختار امنیتی جمهوری اسلامی عمل کرده‌اند؛ ساختاری که هر بار با مرگ یک فرمانده یا دانشمند، بیشتر از پیش در معرض بی‌اعتمادی و بازخواست قرار می‌گیرد.

 

نویسنده: بیژن خلیلی

 

* جدول با کمک هوش مصنوعی انجام پذیرفته است.